I used to love writing short stories. They were mostly in
Indonesia, and a few were written in English. I’d been thinking for quite sometime to
translate at least one of them into Balinese. Yeah Balinese, my mother tongue. Balinese
also has its own alphabet which we call aksara Bali (shown in the picture); a,
na, ca, ra, ka, da, ta, sa, wa, la, ma, ga, ba, nga, pa, ja, ya, nya. Simple?
Not at all, there are also additional aksara. What makes it more difficult is
that, we aren’t taught to read Balinese texts written in Balinese alphabets in
daily life. We just learn to do it for exam or something, unless we take
Balinese Language and/or Literature major in college.
image courtesy of Kompasiana |
For more about Balinese alphabet: Balinese script
So I decided not to use Balinese alphabet. But still, it’s
crazy how difficult it was. “Balinese is your first language, you grew up
speaking it, it shouldn’t be that difficult, right?” Wrong! Putting aside the
alphabet, Balinese is still a complicated language. It has several types
depending on who you are, whom you are talking to, where you are, what’s the
situation, etc. One word in Indonesian can have 4 or more word equivalents in
Balinese depending on these factors.
Of course I decided to translate my story into the most
common type, “Basa Kapara”, the daily language. But guess what, I ended up
mixing the types. I even had to use an online dictionary to translate many
words (which I don’t know the Balinese of), pathetic!
The title of the short story is “Mawar (Hari Valentine)”
which means Rose (Valentine’s Day), a supposedly funny short story I wrote on a
Valentine’s Day a few years ago.
Here’s the stupid story, which is even more stupid now haha!
MAWAR (VALENTINE’S DAY)
Valentine, dina barak muda, dina bek
jak kasih sayang lan tresna. Keto kone.
Makudang-kudang anak luh mekaik,
baange bunga mawar olih dedemenane. Ada anak luh ane mapi – mapi tengkejut,
makesiab, sing menyet lakar maan bunga. Sakewala, ada masih ane mekenyem sinis,
ngampigang bunga mawar sane kabaang lantas ngentungang ke keramike, “Dialoas
mesuluh, pantes apa sing cai masanding jak cang?”
Kaonyang, sing, das kaonyang anak
luh di sekolah maan bunga mawar, ada ne maan besik, dua. Dewi, nak luh paling
jegeg di sekolah, ane sesai kaukina dedari saking langit maan apinpin bunga
mawar warna-warni, boneka beruang gede misi tulisan I tanda jantung U, miwah
cokelat import saking Belgia uli tunanganne ane masih masekolah ditu.
Tiang tolah tolih ke sudut sekolah,
liu tepuk anak mademenan. Ada ane magisiang lima, ada ane megelut, ada masih
ane madiman. Tiang makipekan, tusing ja ulian seneb, nanging tiang dot, iri
nepukan timpal timpal tiange kaonyang bagia dina Valentine ne mangkin. Limang
tiang kari puyung.
Margane ka kantin mangkin osek olih
para sisya sane dot matumbasan bunga. Nggih, ring dina speSIAL sekadi mangkin,
kantin sekolah kasulap dados peken bunga. Pengurus OSIS ring sekolah tiange
madolan mawar lan bati madolan nika lakar kaangge kegiatan tahunan OSIS. Tiang
majalan adeng adeng riang pantaraning sisya sisya sane marampiuk lakar numbas
bunga.
“Suba akuda maan mawar, Ren?” anak
luh jegeg maekin tiang sambil makenyem sinis. Erika! Musuh tiange uli SMP! Ia
noleh ke liman tiange sane kari puyung lan kantong bajun tiange sane puyung
masih, “Patuh jak dugase tiban? Hahaha.” Ngaka ia kedek, kaseringin oilh
dayang-dayangne, I kembar, Lala lan Lili. Huh, amen jani tiang ngaba akotak
coklat, pasti lakar angge tiang nimpug nenek sihir e niki.
Bel mamunyi pang telu, pinanda sampun
galah masuk kelas, sakewala para sisyane sekadi tusing rungu, nu iteh meli
bunga di kantin sekolah, ada ane nu mojok ajak tunanganne. Tuah ada abesok
sisya ane suba di kelas dugase ento, sisya punika tusing maan mawar nang
akatih, tusing maish maan coklat nang akotak.
Lima menit sampun liwat, kelase nu
masih sepi. Limalas menit saking bel mamunyi mara onyang sisyane sampun negak
di kelas. Bu Anggi, guru sane kasub killer, sane biasane tusing taen telat,
tumben telat masuk ke kelas. Bu Anggi mekenyem manis, asane tiang tumben
nepukin bu gurune makenyem. Bu Anggi majalan ngegol sekadi model ring catwalk, limane ngembel barang mawarna
barak sane ngae tiang makesiab. Mimih, guru killer ento gen maan masih bunga
mawar! Dot sajan asane tiang ngilang uli kelasne, prajani. Rasa rasane tusing
sanggup tiang naenang sebet tiange santukan tuah tiang pediid sane tusing maan
bungan nang abesik.
Tiang nguntul lantas nyenderang
sirah di bangkune, minehang apa keranane tiang nepukin unduk sekadi niki.
Ipidan, dugas SMP, tiang sisya sane dados kaanggap popular, ipidan dugas tiang
kari matimpal sareng Erika, Lala lan Lili. Tiang makasami metimpal paak, setata
bareng bareng, jawat mejalan ka sekolah, jawat mulih, jawat malali. Sakewala
makejang melenan disubane tiang ngae palih gede. Tusing nyelapang tiang nyuang
tunangane Erika. Dugas ento tiang tusing nawang Dino tunanganne Erika. Nyen
ngorin tusing cerita? Nyen masih nyidang nolak anak muani blasteran Indonesia –
Jepang ento?
Uli sekat ento Erika, Lala lan Lili
ngejohan tiang, nganggep tiang musuh. Tiang sampun mautsaha ngemang penjelasan,
nanging Erika tusing sadia ningehang. Tiang kaejohang, tusing anggape timpal.
Kadirasa, tiang jadma sane paling pelih di gumine ene. Telah tiang gaenange
pisuna, pisuhe tiang di malun timpal-timpal tiange sane lenan. Sane paling ngae
tiang sebet, tusing ja wantah di dunia nyata tiang gaenanga pisuna, sakewala
keto masih di dunia maya, di internet. Foto tiange edite, sekadi tiang nyemak
gae sane tidong-tidong, lantas kaunggah foto-foto editan nika ka Facebook,
Instagram, Twitter, lan sane tiosan. Tiang tan bina artis sane kaendahang olih hatersnyane.
Dugas mara mara, tiang maan marasa
stress, dot pesan tiang pindah sekolah ke kota tiosan, mana masih tiang menyet
lakar bunuh diri, aget masih tiang enggal sadar. Mautsaha tiang apang kuat
nyalanang idup tiange sane sebet ento. Dadosne, dini tiang mangkin, enu sekolah
di sekolah ane patuh ngajak Erika.
Pelajahan dinane jani rasane mekelo
sajan, aget bel mulih mamunyi pas dugas kesabaran tiange das telah. Ngenggalang
tiang majalan di koridor sekolah, ngentasin sisya-sisya sane kare sibuk sareng
cokelat, kartu ucapan, miwah mawar nyanne. Mara tepuk gerbang sekolahanne,
tambah enggal tiang majalan.
Hap!! Makecog tiang di gerbang, suba
di sisin sekolah jani tiang, suba joh uli mawar mawar Valentine ento. Lantang
angkihan tiange sawireh suba marasa aman.
Paningalan tiange ngedengang dugas
teka uli dija kaden ada bunga mawar barak ngendih luwih tur mebo miik saget ada
di arepan tiange. Anak muani bagus genjing cara rejuna metimpuh sambilang
ngenjuhang maware ento. Oke! Sane simalu, anak muani ento tusing ja cara
arjuna, tusing bagus sajan, tur mabaju lecek tusing materik, sane nomor dua, ia
tusing ja matimpuh, wantah majujuk ningalin tiang sambil makenyem, ngenjuhang
mawar sane sujatine tusing ja lung lung sajan, suba layu abedik. Nanging, buat
tiang ento tusing dadi masalah. Sane penting, tiang maan bunga mawar! Dot
rasane tiang makaik, ngorang amen tiang maan mawar. Dot rasane tiang ngedengang
maware ento ka Erika, Lala lan Lilia pang onyang nawang tiang nyidang masih
maan mawar. Maware ne mawar kapertama tiang sasukat kejadiane ento dugas SMP
kelas dua. Ngetel yeh paningalan tiange ulian bagia.
Ngejer liman tiange nyemak maware ento, lantas tiang
makenyem tur ngomong, “Luung sajane maware ene.”
Anak muani ento nimpalin makenyem, “Luung mula Mbo,
bang Mbo jegeg ne, aji duang dasa tali gen!”
No comments:
Post a Comment